Armoede heeft niet alleen financiële en sociale gevolgen, maar beïnvloedt ook de werking en structuur van het menselijk brein. Margriet Sitskoorn, hoogleraar klinische neuropsychologie aan Tilburg University, onderzoekt hoe armoede neurologische veranderingen teweegbrengt en welke maatschappelijke implicaties dit heeft. Haar werk biedt waardevolle inzichten om de vicieuze cirkel van armoede te doorbreken.
De neurologische impact van armoede
Uit het onderzoek van Margriet Sitskoorn blijkt dat armoede significante veranderingen veroorzaakt in het brein, met name in het stresssysteem. Mensen die in armoede leven, ervaren vaak chronische stress, wat de werking van de prefrontale cortex verstoort. Deze hersenregio is cruciaal voor functies zoals impulsbeheersing, langetermijnplanning en probleemoplossing. Door deze verstoringen hebben mensen in armoede meer moeite om verleidingen, zoals impulsaankopen, te weerstaan en raken ze vast in patronen die het moeilijk maken om hun situatie te verbeteren.
Bovendien leidt de constante focus op overleven vaak tot kortetermijndenken. Dit maakt het ingewikkeld om strategische keuzes te maken die nodig zijn om de armoedecyclus te doorbreken. De bevindingen benadrukken dat armoede niet alleen een financieel probleem is, maar ook een neurologisch en maatschappelijk vraagstuk.
Wetenschap in actie: het Zero Poverty Lab
Om de neurologische gevolgen van armoede aan te pakken en praktische oplossingen te ontwikkelen, heeft Sitskoorn het Zero Poverty Lab opgericht. Dit initiatief richt zich op het verminderen van armoede in Nederland door wetenschappelijke inzichten te vertalen naar concrete interventies. Een van de speerpunten van het lab is het inzetten van gezinscoaches die gezinnen ondersteunen bij het maken van langetermijnkeuzes. Deze begeleiding begint vaak met het creëren van een stabiele basis, zoals een opgeruimd huis en toegang tot kinderopvang.
Daarnaast verzamelt het Zero Poverty Lab grote hoeveelheden data, waaronder hersenscans, om de belangrijkste factoren te identificeren die bijdragen aan de negatieve effecten van armoede. Deze evidence-based aanpak helpt om beter beleid te ontwikkelen en bestaande programma’s effectiever te maken. Het lab toont hoe wetenschappelijke kennis direct kan bijdragen aan maatschappelijke verandering.
De kracht van kennis voor persoonlijke en maatschappelijke groei
Naast haar werk met het Zero Poverty Lab zet Margriet Sitskoorn zich in om wetenschappelijke inzichten toegankelijk te maken voor een breed publiek. Ze publiceert boeken zoals Het Maakbare Brein en HersenHack, waarin ze uitlegt hoe kennis over het brein kan worden ingezet voor persoonlijke ontwikkeling. Dit is niet alleen relevant voor individuen, maar ook voor beleidsmakers en professionals die zich inzetten voor sociale vooruitgang.
Sitskoorn benadrukt dat begrip van hoe het brein werkt, essentieel is om structurele problemen zoals armoede aan te pakken. Door wetenschappelijke kennis te verspreiden, hoopt ze een brug te slaan tussen wetenschap en praktijk, met als doel een betere toekomst voor iedereen.
Wetenschappelijke inzichten als sleutel tot verandering
De bevindingen van Sitskoorn laten zien dat armoede niet alleen een economisch probleem is, maar ook diepe neurologische en maatschappelijke implicaties heeft. Het aanpakken van armoede vraagt om een holistische benadering waarin wetenschap, beleid en praktijk samenwerken. Dankzij initiatieven zoals het Zero Poverty Lab wordt duidelijk dat het mogelijk is om de negatieve effecten van armoede te verminderen en een verschil te maken in het leven van mensen.
Gerelateerde sprekers
Meer artikelen over Margriet Sitskoorn
De kracht van gedragsverandering
