In een recent interview lichtte Prof. Dr. Erik Scherder, hoogleraar neuropsychologie aan de Vrije Universiteit Amsterdam en hoogleraar bewegingswetenschappen aan de Rijksuniversiteit Groningen, zijn visie toe op het belang van lichaamsbeweging en de huidige staat van fysieke activiteit in Nederland. Scherder, bekend van zijn televisieoptredens en publicaties zoals ‘Laat je hersenen niet zitten’ en ‘Singing in the brain’, benadrukte de kritieke rol van beweging voor onze gezondheid.
De vergeten pandemie van fysieke inactiviteit
Scherder beschrijft fysieke inactiviteit als een pandemie die in 2012 door de World Health Organisation werd erkend. Deze ‘pandemie’ eist jaarlijks 5,3 miljoen levens en is nauw verbonden met zittend gedrag, wat een aanzienlijke risicofactor vormt in de huidige COVID-19-crisis. Scherder benadrukt dat een inactieve leefstijl mensen kwetsbaarder maakt voor ziektes en pleit voor dagelijkse beweging om de stofwisseling te stimuleren en het immuunsysteem te versterken.
De impact van niet bewegen
Scherder merkt op dat de boodschap over het belang van beweging vaak niet aankomt, maar wanneer hij de negatieve gevolgen van inactiviteit zoals diabetes type 2, hart- en vaatziekten en alzheimer belicht, is er meer aandacht. Hij benadrukt dat bewustwording over de schadelijke effecten van inactiviteit cruciaal is.
Beweging en de geest
Bewegen beïnvloedt het brein positief door de aanmaak van nieuwe cellen en verbindingen, alsook de bloedtoevoer. Dit heeft een directe relatie met cognitieve functies zoals informatie verwerken en focussen. Scherder benadrukt dat zowel fysieke als mentale uitdagingen, zoals puzzelen of denksporten, belangrijk zijn om cognitieve reserves op te bouwen tegen ouderdomsziekten.
Beweging in het onderwijs
Scherder pleit voor meer beweging in het onderwijs, met name voor kinderen die thuisonderwijs volgen. Hij stelt dat fysieke activiteiten, zoals buitenspelen, niet alleen plezierig zijn, maar ook cruciale cognitieve vaardigheden stimuleren die gelijkwaardig zijn aan die gebruikt bij rekenen en taal. Hij benadrukt dat beweging geen tijdverspilling is, maar een essentieel onderdeel van leren.
Uitdagingen en oplossingen voor leraren
Voor leraren die worstelen om hun leerlingen te motiveren tot bewegen, biedt Scherder drie pijlers: bewustwording van hun rol, prioriteit geven aan beweging, en de omgeving aanpassen om beweging te bevorderen. Hij benadrukt de rol van ‘nudging’ – subtiele aanmoedigingen zoals het verplichten van trapgebruik over liftgebruik.
Overheidsbeleid en toekomstperspectieven
Scherder uit zijn zorgen over de huidige houding van de overheid ten aanzien van beweging in het onderwijs. Hij roept op tot een proactieve benadering, vooral in het licht van de huidige gezondheidscrisis, om te voorkomen dat een hele generatie wordt opgegeven.
Het pleidooi van Scherder voor meer beweging in het dagelijks leven en in het onderwijs is een dringende oproep tot actie. Zijn benadering combineert wetenschappelijk onderzoek met praktische adviezen, gericht op het bevorderen van een gezondere en actievere samenleving.