Heb je Obama tijdens een speech wel eens ‘over het publiek heen’ zien kijken? Of bij de laatste woorden van elke zin opnieuw naar zijn blaadje zien turen? Wij kunnen het antwoord al voor je invullen: nee.
Toch hebben veel sprekers deze slechte gewoontes. Sterker nog: ze krijgen het als advies voor houvast mee van presentatiecoaches. Helaas gaat het ten koste van dat ene belangrijke ingrediënt dat een presentatie juist zo krachtig maakt. We hebben het natuurlijk over oogcontact.
Communicatie is wederkerig
Reciprociteit is in de communicatiewetenschap een belangrijk begrip. Het betekent zoveel als dat communicatie wederkerig is. Communiceren is een uitwisseling van zenden en ontvangen en hierdoor leidt gedrag bij de een tot gedrag bij de ander.
Vanwaar deze theorieles? We gebruiken dit punt om een veelgemaakte fout bij de communicatie van sprekers te benadrukken. Zij besteden namelijk al hun tijd aan de uitvoering van hun lezing – de boodschap die ze zenden – maar houden nauwelijks rekening met de ontvangst daarvan.
Juist de ontvangst van je boodschap is cruciaal om te weten of je presentatie de juiste snaar raakt. Dat weet je alleen als je jouw publiek in de ogen kijkt. Zie je instemming of boosheid? Enthousiasme of verveling?
Alleen door oogcontact kun je jouw presentatie tussentijds bijsturen en afstemmen op het publiek.
Gebrek aan overtuiging
Al helemaal belangrijk wordt oogcontact als je jouw publiek ergens van wilt overtuigen.
Stel: je bent directeur van een bedrijf dat in zwaar weer verkeert. Tijdens je speech voor medewerkers zeg je, terwijl je naar je blaadje tuurt: “Er volgt zeker geen ontslagronde.” Of je kijkt je publiek aan terwijl je het zegt: Er volgt zeker geen ontslagronde.”
In welk van bovengenoemde voorbeelden denk je dat het publiek je daadwerkelijk gelooft? Juist, in het voorbeeld dat je oogcontact met ze maakt.
Je kunt bovenstaand principe toepassen binnen elk deelgebied van communicatie. De kern is dit: wil je iemand overtuigen van een belangrijke boodschap, dan moet je oogcontact maken op het moment dat je hem brengt.
Maar: er zijn teveel mensen in het publiek
Dat is nog geen excuus om dan maar niemand aan te kijken. Of om ‘over het publiek heen’ te kijken: een veelgehoord advies waar gelouterde sprekers van gruwelen.
Sta je voor een publiek van honderden of zelfs duizenden mensen? Kies dan een aantal mensen verspreid over de zaal om je aandacht op te richten. Bijvoorbeeld eentje links, rechts, voor, achter en in het midden. In de ogen van deze mensen zie je hoe de ontvangst van jouw boodschap is.
De essentie is dat je mensen tijdens een presentatie aankijkt alsof het een normaal gesprek betreft. Alleen dan een gesprek met meerdere individuen. Vergeet het podium waar je op staat, vergeet de spotlights en vergeet de belangen. Zoek de verbinding met je toehoorders en het oogcontact volgt automatisch.