Tijdens een lezing breng je als spreker veel informatie over op je publiek. Maar iedereen is anders. En dus haalt elke toehoorder uit jouw presentatie iets anders dat met hem resoneert. Maar hoe zorg jij als spreker dat je publiek eruit haalt wat jij wilt? Dat er geen enkel misverstand kan bestaan over je belangrijkste boodschap? Dat doe je door je lezing optimaal te structureren.
Het seriële-positie-effect: de invloed van volgorde
Wel eens gehoord van het seriële-positie-effect? Dit is het fenomeen dat werd ontdekt door de Duitse psycholoog Hermann Ebbinghaus en dat de invloed van de volgorde van items in een lijst op het onthouden ervan beschrijft. En wat blijkt: items aan het begin en einde van een lijst worden doorgaans het beste onthouden.
Waarschijnlijk is dit te verklaren door de gecombineerde inzet van het menselijk korte- en langetermijngeheugen. Maar wat heb jij nu aan deze wetenschap als spreker?
Simpel: het is belangrijk om de kernboodschap van je presentatie zowel aan het begin als eind te noemen.
Maar daarmee is nog niet alles gezegd. De manier waarop je de boodschap brengt, heeft immers grote invloed op de ontvangst ervan. Zowel aan het begin als eind van je lezing kun je hiervoor putten uit verschillende technieken.
Het primacy effect: begin je lezing met de kernboodschap
Het beter onthouden van het begin en einde van een presentatie wordt ook wel het primacy (begin) effect en het recency (einde) effect genoemd.
Wil je optimaal gebruik maken van het primacy effect? Dan is het cruciaal dat jij je kernboodschap al vroeg in je lezing benoemt.
Dit is waar de meeste sprekers de mist in gaan. Ze beginnen met een (te) lange introductie en achtergrond. Tegen de tijd dat ze in het midden van hun presentatie bij hun belangrijkste boodschap aanbelanden, is de aandacht van het publiek al lang en breed verslapt.
Dit is waarom het zo belangrijk is om je doelen aan het begin van je lezing duidelijk te benoemen. Een krachtige zin is bijvoorbeeld: “Ik ben (…) en ik wil jullie er vandaag van overtuigen dat…” Dit zet meteen de toon en buit het primacy effect optimaal uit. Niet veel later in de presentatie kun je alsnog overgaan tot een beknopte introductie en achtergrond.
Het recency effect: sluit af met je kernboodschap
Haaks op het primacy effect staat het recency effect. Mensen onthouden het einde van een presentatie makkelijker, omdat dit nu eenmaal het verst in het geheugen ligt
Ook deze kans laten veel sprekers onbenut. Ze organiseren bijvoorbeeld een vragenronde aan het einde van de lezing.
Niets mis mee, maar de antwoorden op vragen van anderen vertegenwoordigen natuurlijk niet de algehele boodschap die jij je publiek wilt meegeven naar huis.
Zet daarom een limiet op het aantal vragen en kondig alvast aan wanneer je bij de laatste vragen bent aanbeland. Hierna is het tijd voor jouw afsluiting. Bedank het publiek voor het luisteren en hun vragen en benadruk nog eenmaal je kernboodschap.
Een goede zin in deze context is bijvoorbeeld: “Als je één ding moet onthouden uit deze presentatie, dan is het wel dat…” Zo is het niet die laatste kritische vraag, maar jouw belangrijkste boodschap die blijft hangen bij je publiek.